Enflasyon Nedir?
Enflasyon denilince akla ilk gelen günlük hayatta en çok kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır. Ancak mal ve hizmetlerin fiyatları zaman içinde artabilir veya azalabilir. Enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil, fiyatlar genel seviyesinin sürekli artmasıdır. Sadece bazı malların fiyatlarının sürekli artması ya da tüm malların fiyatlarının bir sefer artması enflasyon değildir. Enflasyonun düşmesi ise, fiyatların düşmesi, insanların alım gücünün artması, gelirlerinin yükselmesi demek değil, fiyatların daha az artması, insanların alım güçlerinin daha az azalması ve bunun sonucu olarak istikrar ve refah demektir.
Enflasyon Muhasebesinin Amacı ve Yapma Yükümlülüğü
Enflasyon düzeltmesi yapılan geçici vergi dönemleri ve hesap dönemlerine ilişkin düzeltme işlemleri, tabi olunan vergi türü dikkate alınarak, söz konusu dönemlere ait geçici vergi/gelir/kurumlar vergisi beyannamelerinin (süre uzatımları dâhil kanuni süre içerisinde) verilme tarihine kadar yapılır, düzeltmenin yapıldığı tarih itibarıyla yasal defterlere kaydedilir. *[MADDE 51-(1)]
2023 yılına ilişkin yapılan enflasyon düzeltmesine ait kayıtlar 2023 yılı yasal defterlerine, 2024 ve izleyen dönemlerde yapılacak enflasyon düzeltmesine ait kayıtlar da ilgili dönem defterlerine intikal ettirilir. *[MADDE 51-(2)]
Enflasyon muhasebesinin uygulanmasındaki amaç, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların gerçek durumu ifade eder hale gelmesini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. *[MADDE 4- (1)] Enflasyon düzeltmesi, “mali tabloların ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanmasıdır.” *(213 sayılı Kanun Mükerrer 298/A)
01.01.2024 tarihinden sonrasına ait mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasına ilişkin ana esaslar 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında yer almaktadır:
a) Mükellefler fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10'dan fazla olması halinde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır. Cumhurbaşkanınca bu oranların değiştirilmesi halinde yeni oranlar dikkate alınacaktır. Enflasyon düzeltmesine başlanılan bir hesap döneminden sonra, söz konusu şartlardan sadece birinin gerçekleşmemesi halinde de enflasyon düzeltmesi yapma yükümlülüğü devam edecektir.
Enflasyon düzeltmesi, her iki şartın aynı anda birlikte gerçekleşmemesi halinde ise sona erecektir. Diğer bir ifade ile enflasyon düzeltmesi yapılan bir hesap döneminden sonra Yİ-ÜFE’deki artışın;
- İçinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100'den ve
- İçinde bulunulan hesap döneminde %10'dan az olması halinde enflasyon düzeltmesi sona erecektir. *[MADDE 6- (1)]
Uygulama Kimleri Kapsamaktadır?
Enflasyon düzeltmesi, kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yapılır. Bilanço esasına göre defter tutan kollektif, adî komandit ve adî şirketlerde enflasyon düzeltmesi bu şirketlerin bilançoları nezdinde yapılır. Kurumlar vergisi mükellefi olan iş ortaklıklarının da bilançoları enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.
213 sayılı Kanunun geçici 33 üncü maddesi gereğince 31.12.2023 tarihli (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2024 yılında biten özel hesap dönemi sonuna ait) bilançonun, izleyen geçici vergi ve hesap dönemlerinde ise düzeltme şartlarının gerçekleşmesine/varlığına bağlı olarak aynı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrası gereğince geçici vergi ve hesap dönemleri sonuna ait bilançoların mezkûr madde ile bu Tebliğe göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulması, anılan mükellefler (Tebliğin bu maddesinde enflasyon düzeltmesi yapamayacakları belirtilenler hariç) için zorunluluk olup, uygulama açısından mükelleflerin herhangi bir seçimlik hakları bulunmamaktadır.
Kurumlar vergisi mükellefi olan ve bilanço esasına göre defter tutan iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların bünyesindeki işletmeler ve imtiyazlı işletmelerin, enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunludur.
Kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı kurumlar vergisi mükellefi olan ve bilanço esasına göre defter tutan iktisadi kamu müesseseleri ile dernek ve vakıflara bağlı iktisadi işletmelerin de enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunludur.
Yeni işe başlayan mükelleflerin enflasyon düzeltmesine tabi olup olmadıkları da genel esaslara göre belirlenir. Bu mükelleflerde enflasyon düzeltmesi hükümlerinin uygulanmasında işe başlanılan tarihin bir önemi bulunmamaktadır. 01.01.2024 tarihinden sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi yapma zorunluluğu bakımından, son üç ve son bir hesap dönemi, bu mükelleflerin işe başladıkları tarihten önceki dönemleri kapsıyor olsa dahi şartların gerçekleşip gerçekleşmediğinin hesabında dikkate alınır.
Gelir/kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmakla birlikte kazançları gelir veya kurumlar vergisinden istisna olan, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler de enflasyon düzeltmesi hükümlerine göre düzeltme yapmak zorundadırlar.
Enflasyon Düzeltmesi Yapmayacak Olanlar
a) Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler,
b) Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen, ancak Türk para birimiyle kayıt yapmaya dönen mükelleflerden, Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi geçmemiş olanlar.
c) Bilanço esasına göre defter tutmayan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri bu Tebliğe göre enflasyon düzeltmesi yapamayacaklardır.
Kazançlarını işletme hesabı esasına (zirai işletme hesabı dâhil) göre tespit eden mükellefler ile serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler enflasyon düzeltmesi yapamazlar. Ancak, amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini bu Tebliğe göre düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabilirler.
Dikkat edilmesi gereken diğer bir durum ise, 31.12.2023 tarihi itibarıyla faal olup, 2024 takvim yılı veya sonrasında ilk defa bilanço esasına geçen mükellefler ilk düzeltme işlemlerini bilanço esasına geçtikleri tarih itibarıyla geçici 33 üncü madde ve Tebliğin üçüncü bölümüne göre; daha sonraki düzeltme işlemlerini de mükerrer 298 inci maddenin (A) fıkrası ve Tebliğin dördüncü bölümüne göre yapacak olmalarıdır.
31.12.2023 tarihi itibarıyla bilanço esasında defter tutmakta iken 01.01.2024 tarihi itibarıyla işletme hesabı esasında defter tutmaya başlayan mükellefler 31.12.2023 tarihi itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapmak için gereken şartları taşıdığından, 31.12.2023 tarihli bilançoyu düzelterek 01.01.2024 tarihi itibarıyla işletme hesabı kayıtlarını ve envanterini düzeltilmiş bilançodaki değerlere dayandırmak zorundadırlar.
*Kurumlar vergisinden muaf olan ve bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunluluğu bulunmayıp, ihtiyari olarak düzeltme yapmaları mümkündür.
2023 Yılı Bilançolarda Enflasyon Düzeltmesi Nasıl Yapılacak?
1-Kesin mizan hazırlanacak,
2-Bu mizana göre 2023 yılı vergileri hesaplanacak ve dönem net karı ortaya çıkacak,
3-Mizan üzerinden parasal olmayan kıymetler tespit edilecek ve bu kalemler için enflasyon farkı hesabı açılacak,
4-Parasal olmayan kıymetlerin düzeltmeye esas tutarları ve tarihleri belirlenecek,
5-Düzeltme katsayıları bulunup, düzeltmeye esas tutarlarla çarpılacak,
6-Enflasyon fark hesapları ortaya çıkacaktır.
7-Oluşan bakiye 698 – ENFLASYON DÜZELTMESİ hesabı bilançoda GEÇMİŞ YIL KARLARI / ZARARLARI hesabında gösterilecek ve vergiye tabi tutulmayacaktır. (2024 yılı ve sonraki yıllarda yapılacak enflasyon düzelmesi farkları ilgili yılların kar ya da zarar hesaplarında belirtilecek ve vergiye tabi tutulması gerekecektir.)
BAKİYE DURUMUNA GÖRE
|
31.12.2023 YAPILACAK DÜZELTME KAYDI
|
2024 VE SONRAKİ YILLAR İÇİN
|
BORÇ BAKİYESİ VARSA
|
580 – GEÇMİŞ YIL ZARARLARI
|
658 - ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI
|
ALACAK BAKİYESİ VARSA
|
570 – GEÇMİŞ YIL KARLARI
|
648 - ENFLASYON DÜZELTMESİ KARLARI
|
8-Kapanış kayıtları yapılacak,
9-Parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmiş değerleri 01.01.2024 tarihinde açılış kaydı olarak yapılacaktır.
VUK. mükerrer 298/A md.2/f “Bu maddenin uygulanmasında fiyat endeksi Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan üretici fiyatları genel endeksini ifade eder.” Uygulamaya yönelik tebliğ taslağında endeks için Yİ-ÜFE oranının kullanılacağı belirtilmiştir.
Enflasyon Muhasebesi Uygulaması Nasıl Olacak?
Satın alma gücü ile ulusal para değerindeki değişmeler arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda, mali tablolarda yer alan kıymetler iki gruba ayrılır;
a) Parasal Kıymetler: Ulusal para değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı kalan, ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetler.
b) Parasal Olmayan Kıymetler: Parasal kıymetler dışında kalan kıymetler, diğer bir ifade ile ulusal para değerindeki değişmelere rağmen satın alma güçleri değişmeyen kıymetler. *[MADDE 9- (1)]
AKTİF HESAPLAR
|
PARASAL OLANLAR
|
PARASAL OLMAYANLAR
|
KASA
|
HİSSE SENETLERİ
|
ALINAN ÇEKLER
|
İLK MADDE VE MALZEME
|
BANKALAR
|
MAMÜLLER
|
VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)
|
TİCARİ MALLAR
|
KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI
|
VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
|
ALICILAR
|
GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
|
ALACAK SENETLERİ
|
BAĞLI ORTAKLIKLAR
|
ALACAK SENETLERİREESKONTU (-)
|
ARAZİ VE ARSALAR
|
VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
|
BİNALAR
|
ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
|
TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR
|
ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)
|
TAŞITLAR
|
ORTAKLARDAN ALACAKLAR
|
DEMİRBAŞLAR
|
BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
|
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
|
PERSONELDEN ALAAKLAR
|
HAKLAR
|
|
KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
|
|
BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
|
PASİF HESAPLAR
|
PARASAL OLANLAR
|
PARASAL OLMAYANLAR
|
BANKA KREDİLERİ
|
ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
|
SATICILAR
|
SERMAYE
|
BORÇ SENETLERİ
|
HİSSE SENED İHRAÇ PRİMLERİ
|
BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)
|
KAYDA ALINAN EMTİA KARŞILIĞI
|
ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
|
YASAL YEDEKLER
|
ORTAKLARA BORÇLAR
|
OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER
|
ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
|
ÖZEL FONLAR
|
ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
|
|
KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
|
|
31.12.2023 tarihli bilançolardaki tüm aktifler ve pasifler dikkate alınarak parasal olmayan kalemler enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak ve düzeltmeye tabi tutulan hesaplardaki kalemler “698 - Enflasyon Düzeltmesi” hesabına kaydedilecektir. Dikkat edilmelidir ki sadece parasal olmayan kıymetler düzeltmeye tabi tutulacaktır.
Enflasyon Muhasebesi Uygulaması Nasıl Yapılacak?
30.12.2023 tarihli Sayı : 32415 (2. Mükerrer) Resmî Gazete’ de yayımlanan VUK Genel Tebliğinde (SIRA NO: 555) yer alan 3.Bölüm 2023 Hesap Dönemi Sonuna Ait Bilançonun Düzeltilmesi kısmındaki bazı maddeleri kısaca alıntılamak isterim.
Düzeltme İşlemi
a) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço, enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümler göz önünde bulundurulmaksızın düzenlenecektir.
b) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço için geçerli olmak üzere enflasyon düzeltmesi yapılacak ve 2023 hesap dönemine ait vergi matrahı, düzeltme öncesi mali tablolara göre tespit edilen kârlar üzerinden hesaplanacaktır.
c) 2023 hesap dönemi sonunda düzenlenen bilanço her halükarda enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.
Parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarları, Reel olmayan finansman maliyeti
- Düzeltmeye esas alınacak tutara ulaşılırken; ROFM (Reel Olmayan Finansman Maliyeti), ilgili
parasal olmayan kıymetin düzeltmeye esas değerinden düşülmek suretiyle düzeltme işlemi yapılır.
* 01.01.2024 tarihinden önce ayrılmış ve sermayeye ilave edilmiş olan yeniden değerleme değer artış fonu gibi fonların sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları, artış olarak dikkate alınmaz ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. Bu kapsamda, Tebliğin 15 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında, geçmiş yıl kârları ve zararları hesabına aktarılarak kapatılacağı belirtilen fon hesaplarındaki tutarların 01.01.2024 tarihinden önce sermayeye ilave edilmiş olması halinde, bu değerler sermayenin, düzeltmeye esas tutarı hesaplanırken düşülür ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. *[MADDE 13- (2/b)]
- Varlıklara ve kaynaklara ait tutarlar belirlenir. Tutarlar için ilgili kanunda yer alan tarihler ve
değerleme hükümleri uygulanır. Maliyet veya alış bedellerine intikal ettirilmiş ve düzeltmeye esas
tutara ulaşılırken düşülecek reel olmayan finansman maliyeti ihtiva edebilecek parasal olmayan varlıklar;
1. STOKLAR
2. MADDİ DURAN VARLIKLAR
3. MALİ DURAN VARLIKLAR
4. ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
- Düzeltme işleminde, ROFM, “Borç Tutarının Esas Alınması” ve “Toplam Finansman Maliyetinin Esas Alınması” yöntemlerinden biri seçilerek hesaplanır.
- Borç Tutarının Esas Alınması yöntemi;
Borcun Kapatıldığı Aya Ait Yİ-ÜFE - Borcun
Alındığı Aya Ait Yİ-ÜFE
ROFM = Borç Tutarı X ---------------------------------------------------------------
Borcun Alındığı Aya Ait Yİ-ÜFE
* Formüldeki oranın birden büyük çıkması hali, formüle göre bulunan değerin borç tutarına uygulanması suretiyle ROFM’nin hesaplanmasına engel teşkil etmemektedir. Hesaplanan oranın borç tutarına uygulanması suretiyle bulunan tutarın (ROFM), formülde dikkate alınan borç tutarı nedeniyle ilgili dönemde maliyetle/alış bedeliyle ilişkilendirilen finansman giderleri toplamından büyük olması halinde, bahse konu finansman giderlerinin tamamının reel olmadığı, küçük olması halinde ise aşan kısmın reel olduğu kabul edilecektir.
- Toplam Finansman Maliyetinin Esas Alınması yöntemi;
İlgili Hesap Dönemine Ait Yİ-ÜFE Artış Oranı
ROFM = Toplam Finansman Maliyeti X ------------------------------------------------------------------------------------
İlgili Hesap Dönemine Ait Ortalama Ticari Kredi Faiz Oranı
* Normal şartlar altında, söz konusu formüldeki oranın, (0) ile (1) arasında gerçekleşmesi gerekir. Oranın (1)'den büyük çıkması, kredi faiz oranlarının, gerçekleşen Yİ-ÜFE artış oranlarının gerisinde kaldığını ifade etmektedir. Bu durumda, formüldeki oran (1) olarak alınacak ve toplam finansman maliyetinin tamamının reel olmadığı kabul edilecektir.
Aylar itibarıyla Yİ-ÜFE'de oluşan farklılıklar nedeniyle formüldeki oranın negatif çıkması halinde ise toplam finansman maliyetinin tamamının reel olduğu kabul edilecektir.
01.01.2024 tarihinden önce ayrılmış ve sermayeye ilave edilmiş olan yeniden değerleme değer artış fonu gibi fonlar
- Bu fonların sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları, 31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesi sırasında artış olarak dikkate alınmayacak ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.
Düzeltilme sonrası bilançoda yer alacak öz sermaye kalemleri
a) Sermaye,
b) Sermaye Düzeltmesi Olumlu ve Olumsuz Farkları,
c) Hisse Senetleri İhraç Primleri,
ç) Hisse Senedi İptal Kârları,
d) Yasal Yedekler,
e) Statü Yedekleri,
f) Olağanüstü Yedekler,
g) Özel Fonlar
Uygulanacak düzeltme katsayıları
- Düzeltmeye esas tarih ve tutarlar hazırlandıktan sonra düzeltmeye esas katsayı hesaplanır.
Mali Tablonun Ait Olduğu Aya İlişkin Yİ-ÜFE
Düzeltme Katsayısı = ---------------------------------------------------------------------------------
Düzeltmeye Esas Alınan Tarihi İçeren Aya İlişkin Yİ-ÜFE
* Düzeltme işleminde esas alınabilecek en eski "Düzeltmeye Esas Tarih" 2005 yılından (2004 takvim yılında enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş olması gereken en son bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler için, 31.12.2004 tarihinden) itibaren başlar.
Özel hesap dönemine sahip olanlarla 2024 yılından itibaren ilk defa bilanço esasına göre defter tutacak olan mükelleflerin ilk düzeltme işleminde kullanacakları düzeltme katsayıları da yukarıdaki formüle göre bulunacaktır.
Yukarıdaki formüle göre bulunacak ve düzeltmeye esas olacak katsayının hesabında, kesirli (virgülden sonraki) kısım 5 (beş) hane olarak (altıncı hane dikkate alınarak beşinci hane yuvarlanarak) dikkate alınacaktır.
Toplulaştırılmış yöntemlere göre düzeltme katsayıları
- Toplulaştırılmış yöntemler kullanılarak düzeltilebilecek parasal olmayan kıymetler, stoklarla sınırlıdır.
213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) ve (8) numaralı bentleriyle Hazine ve Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden, “Basit ortalama yöntemi” veya “Stok devir hızı yöntemi” olmak üzere iki tür toplulaştırılmış yöntem belirlenmiştir. Mükellefler belirtilen bu yöntemlerden herhangi birini seçebileceklerdir.
A- Basit Ortalama Yöntemi
Bilançonun Ait Olduğu Aya Ait Yİ-ÜFE
Dönem Ortalama Düzeltme Katsayısı = ----------------------------------------------------------------------------------------
(Bilançonun Ait Olduğu Aya Ait Yİ-ÜFE + Bilanço günü
itibarıyla bir önceki geçici vergi döneminin sonundaki Yİ-ÜFE) / 2
B- Stok Devir Hızı Yöntemi
1.Adım: Stok Devir Hızı Bulunur
Dönem İçinde Satılan Toplam Mal Maliyeti
Stok Devir Hızı = -------------------------------------------------------------------------------
(Dönem Başı Stok Tutarı + Dönem Sonu Stok Tutarı) / 2
2.Adım: Stokta Kalma Süresi Bulunur
Dönem Gün Sayısı (365)
Ortalama Stokta Kalma Süresi = ---------------------------------------
Stok Devir Hızı
3.Adım: 31.12.2023 Tarihli Bilançoda Görünen Stokların Düzeltilmiş Tutarları Bulunur
Düzeltilmiş Yıl Sonu Stokları = Düzeltmeye Esas Tutar X Düzeltme Katsayısı
* Toplulaştırılmış yöntemlerden "stok devir hızı yöntemi" ni seçen mükelleflerin bu yöntemi sağlıklı olarak uygulayabilmeleri için stok devir hızlarının yüksek olması ve stok devir hızlarını doğru olarak tespit etmeleri gerekmektedir. Buna rağmen düzeltme sonrasında bulunan rakamın iktisadi ve teknik icaplara uygun olmayacak şekilde orantısız çıkması durumunda, (toplulaştırılmış yöntem kullanılmak isteniyor ise) basit ortalama yönteminin tercih edilmesi uygun olacaktır.
Ticari Mallar Hesabına Enflasyon Farkı Uygulanması
Kısa bir örnek ile Ticari Mallar hesabının Enflasyon muhasebesi karşısında işleyişi ve gelir hesaplarına aktarılması le nasıl sonuçlanması gerektiğine bakalım.
Örnek: 153.01.001-Ticari Mallar Hs. : 64.500.000,00
153.01.001-Ticari Mallar Hs. : 65.325.281,48
698.01.001-Enflasyon Farkı Hs. : 825.281,48 (Fark Hesabı)
Fark ilgili kıymetlere ait fark hesaplarına ve 698 - Enflasyon Düzeltmesi hesaplarına yazılır.
Yevmiye Kaydı:
________________________31.12.2023________________________
153.01.0000 Ticari Mallar Fark Hs. 825.281,48
698.01.001 Enflasyon Düzeltmesi Hs. 825.281,48
________________________31.12.2023________________________
698 - Enflasyon Düzeltmesi Hesabı; parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farkların kaydedildiği hesaptır.
Parasal olmayan aktif kıymetlere enflasyon düzeltmesi yapıldığında bulunan farklar 698 hesabın alacağına, pasif kıymetlere enflasyon düzeltmesi yapıldığında ise oluşan farklar 698 hesabın borcuna kaydedilir.
BORÇ
|
698 – ENFLASYON DÜZELTME HS.
|
ALACAK
|
Parasal Olmayan Kaynak Hesaplarında Enflasyon
Düzeltmesi Sonucu Oluşan Artışlar
|
Parasal Olmayan Varlık Hesaplarında Enflasyon
Düzeltmesi Sonucu Oluşan Artışlar
|
|
|
|
|
698 - Enflasyon Düzeltmesi hesabında kalan bakiye Gelir Tablosuna aktarılarak kapatılır.
Enflasyon düzeltmesi sonucu bulunan tutarlar, izleyen dönemde enflasyon düzeltmesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın başlangıç değeri olarak dikkate alınır.
Not: Düzeltme işlemlerinde endeksleme için ilgili hesap kalemlerinde dikkate alınması gereken tarihlere göre katsayıların bulunarak hesaplanması önem arz etektedir. (VUK Mük Md.298 md.) İlgili hesap kalemleri için belirli düzeltme katsayıları uygulama yöntemleri de bulunmaktadır. (Örneğin, stok kalemleri için Basit Ortalama, Stok Devir Hızı, Hareketli Ortalama Ağırlıklı Yöntemleri gibi)
Vergisel Etkileri Nelerdir?
31.12.2023 tarihli bilançolara uygulanacak olan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kar veya zarar farkı geçmiş yıllar karı ya da zararı hesabında gösterilecektir. Geçmiş yıl karı vergiye tabi olmayacak, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmeyecektir. 2024 yılı ve sonraki yıllarda yapılacak enflasyon düzeltmesi farkları ise ilgili yılların kar ya da zarar hesaplarında gösterilecek ve vergiye tabi tutulması gerekecektir.
Enflasyon düzeltmesinde düzeltmeye tabi tutulan kıymetlerin 2024 yılında elden çıkarılması halinde satış karları ve vergi matrahlarının azalacak olması vergisel avantajdır. Ancak bu varlıkların elden çıkarılmaması durumunda ise, 2024 yılındaki aktif kıymetlerin düzeltme farkları pasif kalemlerin düzeltme farklarından yüksek olduğunda vergi matrahı artacaktır. Diğer bir durumda 2024 yılındaki pasif kıymetlerin düzeltme farkları aktif kalemlerin düzeltme farklarından yüksek olduğunda vergi matrahı azalacaktır.
Sonuç
Son iki yıldır sürekli uygulanacağı söylenip ertelenen ve en son 2004 yılında uygulanmış olan enflasyon muhasebesi, 30.12.2023 tarihli Sayı: 32415 (2. Mükerrer) Resmî Gazete’ de yayımlanan VUK tebliği ile yeniden gelmiştir. 31.12.2023 tarihli bilançolardaki parasal olmayan kalemlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulması ile mali tablolar güncel hale gelecek ve günümüze uygun bir şekil almış olacaktır.
KAYNAKÇA:
30.12.2023 Tarihli Resmî Gazete Tebliği Sayı : 32415 (2. Mükerrer)
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
Tarih: 08.01.2024
Gökay ATAY
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ataymuhasebe@outlook.com
.jpg)
Kaynak: wwww.smmmbilgiformu.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
.png)